Książki od zawsze były ilustrowane. Od zarania dziejów, słowo pisane wspierano obrazem i jak się okazuje, robiono to bardzo słusznie i zasadnie. Choć pierwsze wydania wielkich ksiąg były ilustrowane ręcznie i ich wartość historyczną trudno przełożyć na wielotysięczne nakłady współczesnej literatury, to wciąż jednak, ilustrowane książki mają w sobie „to coś”.
Ilustracja wyłącznie dla dzieci?
Ze wsparcia ilustratorów korzystali wielcy pisarze – Charles Dickens ponoć w bardzo szczegółowy sposób opisywał im każdy detal ilustracji, które mieli dla niego tworzyć. Po pieczołowicie rysowanych obrazach, nastąpiła era, w której uznano, że ilustracja jest przypisana wyłącznie książkom dla dzieci. I choć najmłodsi faktycznie są bardzo wdzięcznym odbiorcą obrazu i podczas czytania im przez rodziców, chętnie zaglądają przez ramię, analizując obrazki, to wcale niesłusznie pozbawiono obrazów wiele pozycji literackich dla dorosłych.
Po latach drukowania nakładów wyłącznie z tekstem, obraz nieśmiało zaczął powracać do literatury. Choć pozycje ilustrowane „obrażano”, nazywając je masowymi i sprowadzając do miana „niskich lotów”, to pojawiła się przepastna półka na pozycje fantasy, komiks – również ten w wydaniu artystycznym, a po nim powieść graficzna. Za nimi śmiałości nabrali kolejni autorzy, którzy wspierali słowo pisane ilustracją.
Estetyczne wsparcie dla wyobraźni
Ilustracje w literaturze przyjmują rozmaite formy. Dosłowne, alegoryczne, powierzchowne lub naszpikowane detalami. Czasem bywają uzupełnieniem słowa – rozjaśniając mrok zawiłych opisów. Czasem bywają niezobowiązującą ozdobą, bez której treść byłaby równie klarowna. A czasem, wspierają czytelników w przeniesieniu się do opisywanego świata i wchłaniania jego detali całym sobą.
Ilustracja ma jeszcze jeden niekwestionowany walor. Jest pamiątką – swoistym punktem zaczepienia, który pozostając w drukowanych książkach, przybiera miano znaku czasów, w których tworzy autor. A skoro już zostawiać coś po sobie, to dobrze to robić w najlepszym stylu, prawda?
