Karykatura towarzyszy ludzkości niemal od zawsze. Odkryliśmy ją już w śladach pierwszych cywilizacji – w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. I w zasadzie od początku – aż po dziś dzień, choć po wielokroć zmieniała formę i styl, wciąż pozostaje wierna bazowym kanonom. Jej idea miała i ma za zadanie przedstawić konkretną postać, uwydatniając jej charakterystyczne cechy w celu ich ośmieszenia.
Karykatura od kolebki ludzkości
W starożytności artyści lubili ten dowcipny środek wyrazu i pozostawili nam po sobie całkiem sporo dowodów na to, że bardzo chętnie z niego korzystali. Czasem prace były po prostu dziełem stworzonym ku uciesze odbiorców, kiedy na przykład w żartobliwy sposób prezentowane były zwierzęta podczas ludzkich aktywności i pracy. Czasem karykatura miała już bardzo określony cel i napiętnowała przywary wrogów. Karykatura była także formą politycznej debaty. Karykaturzyści prezentowali przeciwników w nienaturalnych i pozbawionych godności pozach, obowiązkowo „dorabiając” każdej postaci wystawiony język. Odważniejsze prace przedstawiały oponentów politycznych z symbolizującymi ich cechami (aby łatwo było ich skojarzyć), ale zamiast twarzy rysowano lub rzeźbiono głowy zwierząt – na przykład osła. Wyśmiewano to, co bawiło ówczesne społeczeństwo – wrogów (Rzymianie bardzo często tworzyli karykatury Galów), chrześcijan i ich religijne obyczaje czy politycznych konkurentów. Karykatury były malowane, rzeźbione i ryte – korzystano ze wszystkich znanych i dostępnych środków wyrazu.
Karykatura dziś
Kolejne epoki zmieniały styl, którym rządziła się karykatura. Wciąż jednak niezmienne pozostały bazowe zasady – w dalszym ciągu artystycznie szydzono z wybranych postaci. Z upływem lat dużo częściej jednak odbywało się to za zgodą pozującego. Karykaturę znajdziemy między innymi w dziełach Leonarda da Vinci, bliska była także francuskiej i włoskiej arystokracji. Dziś jest obecna w literaturze, grafice komputerowej i właściwie wszystkich dostępnych środkach masowego przekazu.
