Karykatura towarzyszy nam od zawsze. Od zawsze również jest obecna w polityce – może nie w samej polityce sensu stricto, ale od dawien dawna idzie pod rękę ze znanymi politykami i wydarzeniami z życia publicznego, ubarwiając polityczne komentarze obserwatorów i dodając im animuszu.
Rola karykatury w polityce
Choć dla samych polityków karykatura nie jest raczej niczym przydatnym – przeciwnie, częściej potrafi przysłużyć się oponentom, niż zwolennikom rysowanego polityka, to w polskiej polityce wykorzystywana była już wieki temu i pozostaje popularna do dziś. Jakie spełnia funkcje? Przede wszystkim, podkreśla wady, przywary i szczególne cechy polityków. Przy czym mniej oczywiście chodzi o aparycję, a bardziej o decyzje, układy i zachowania.
Dobra karykatura potrafi opowiedzieć niejedną historię znacznie trafniej niż długie opisy. Potrafi przy tym porządnie rozbawić, co odgrywa bardzo istotną rolę w komunikacji społecznej. Wytykając przywary, pozwala „spuścić nieco pary z gwizdka”. Czyli, mówiąc kolokwialnie, pomaga nam – odbiorcom – oswoić lęki, napięcia i stresy, sprawiając, że stają się odrobinę łatwiejsze do przełknięcia.
Karykatura zmienia wizerunek
Choć są kraje, w których polityczna cenzura skutecznie sznuruje artystom usta, to we wszystkich zakątkach świata, gdzie rysowanie karykatur politycznych jest zgodne z prawem, pojawia się w codziennej prasie, również w wydaniach elektronicznych i stanowi dodatek do artykułów z komentarzami bieżącej sytuacji politycznej. Kiedy rysuje ją wprawiony w formule artysta, zwykle jeden obraz może z powodzeniem zastąpić całe strony opisów.
Karykatury polityków z całą pewnością wpływają na ich wizerunek publiczny i zmieniają odbiór społeczny. Niekoniecznie przysparzając im w ten sposób popularności, podkreślają zgrabnie ich decyzje i występki, które zdaniem artysty należy im wytknąć.
Karykatura w propagandzie
Choć – jak już stwierdziliśmy wyżej – rolą karykatury politycznej jest raczej wyśmiewać, są od tej reguły wyjątki. Karykatura pojawiała się również na zlecenie propagandystów, którzy z jej pomocą chcieli sobie „kupić” odrobinę społecznej przychylności. I choć w tym przypadku trudno było odmówić jej kunsztu artystycznego, to już sam przekaz, który niosła, nie należał do krytycznych.
Humor przyszłości
Jak pokazują badania, karykatura jest bardzo lubiana. Traktowana jak satyra, bawi i wprowadza do poważnego świata nie zawsze popieranych decyzji odrobinę luzu. Nie bez przyczyny zresztą przetrwała tak wiele lat i nie ma najmniejszych powodów, aby przypuszczać, żeby miało się to w przyszłości zmienić.
